Sinh kế

    Mô hình trồng sả mang lại thu nhập cao, thích ứng với biến đổi khí hậu
    Sả (tên khoa học là Cymbopogon flexuosus Stapf) là một loại cây thân thảo rất phổ biến ở nước ta. Sả thuộc loại cây dược liệu nhờ tinh dầu citral có nhiều công dụng chữa bệnh nên được sử dụng nhiều trong các bài thuốc dân gian và là loại cây gia vị trong chế biến thức ăn, nguyên liệu để pha trà, làm nước uống những năm gần đây cây sả được thị trường tiêu thụ khá mạnh. Ngoài ra cây sả còn giúp hỗ trợ ngăn ngừa ung thư, có thể giúp hạ huyết áp, giúp giảm đau, giúp thải độc, hỗ trợ giảm cân, sát khuẩn da,…Sả cũng là một nguyên liệu không thể thiếu trong ngành công nghiệp mỹ phẩm vì nó có nhiều lợi ích cho da. Tinh dầu sả cải thiện chất lượng da như giảm mụn trứng cá và mụn nhọt. Nó cũng có tác dụng làm săn chắc các cơ và các mô trong cơ thể. Ngoài ra, tinh dầu sả có tác dụng khử mùi hôi tanh, xua đuổi ruồi muỗi, chữa cúm và phòng các bệnh truyền nhiễm. Nắm bắt được nhu cầu trên, sau nhiều năm trồng lúa, trồng đậu và cây mì bị thua lỗ nặng và chịu ảnh hưởng bởi dịch Covid-19 đã làm kinh tế gia đình anh gặp nhiều khó khăn.
    Biến cây trồng quen thuộc của nông dân thành kiểng Tết
    Thị trường cây cảnh chưng Tết Nguyên đán Quí Mão 2023 khá đa dạng. Bên cạnh các loại cây cảnh đắt tiền như mai, sung,… một nông dân ở ấp Vĩnh Yên xã Long Đức, Tp. Trà Vinh đã cho ra đời sản phẩm chưng Tết từ lúa, bắp.
    Độc lạ mô hình đem mía tím lên chậu cảnh chưng Tết Quý Mẹo 2023
    Dù mới đưa ra thị trường cây cảnh chưng Tết nhưng 100 chậu mía tím của anh Nguyễn Văn Thạnh (Khóm 4, Phường 9, Tp Trà Vinh) đều đã có khách đặt với giá từ 300.000 đồng/chậu đến 1.000.000 đồng/chậu.
    Thu nhập cao nhờ luân canh lúa - màu trên đất chuyên lúa
    Từ khi thực hiện chủ trương chuyển đổi cơ cấu cây trồng thích ứng với tình hình thời tiết diễn biến cực đoan đồng thời góp phần bảo vệ môi trường, kinh tế của người dân trên địa bàn phường 9 ngày càng ổn định, nhất là việc luân canh lúa - màu trên đất chuyên lúa. Cách làm này giúp nâng cao hiệu quả sử dụng đất, giúp thu nhập tăng cao so với trồng thâm canh cây lúa.
    Mô hình nuôi gà Ai Cập siêu trứng
    Phường 8, thành phố Trà Vinh là vùng ven, có diện tích khoản 360,11 ha. Trong đó, đất nông nghiệp hiện có khoản 40ha. Người nông dân sống chủ yếu bằng nghề chăn nuôi, trồng trọt, làm thuê và một số hộ làm dịch vụ. Những năm qua công tác chuyển đổi cơ cấu cây trồng vật nuôi được Đảng ủy, UBND quan tâm triển khai thực hiện. Trong đó có mô hình nuôi gà Ai Cập siêu trứng. Đây là mô hình mới, đem lại thu nhập cho hộ nông dân trên địa bàn. Tiêu biểu có hộ chị Thạch Thị Phala, ngụ Khóm 7 Phường 8. Chị mạnh dạn đầu tư con giống gà Ai Cập siêu trứng, với số lượng 200 con gà mái giống. Sau 4 - 5 tháng nuôi gia đình chị thu được lứa trứng đầu tiên. Với giá bán 30000₫/chục (10 quả trứng) hàng ngày gia đình chị có thu nhập khoản 300.000₫/ngày. Sau khi trừ các khoản chi phí, chị còn lợi nhuận khoản 120.000₫₫/ngày. Đây là mô hình đem lại hiệu quả cho hộ nông dân.
    Chanh chùm tàu bông tím cây trồng nâng cao thu nhập cho bà con nông dân tại ấp Kinh Lớn, Xã Long Đức, TP Trà Vinh
    Bên cạnh các giống chanh phổ biến hiện nay như chanh không hạt, chanh núm, chanh bông tím…hiện nay đã bị già hóa và xuất hiện các bệnh vàng lá, thối rể. Hiện nay tại ấp Kinh Lớn Xã Long Đức anh Nguyễn Thanh Phong đã thành công trong việc đưa và nhân rộng giống chanh Chùm tàu bông tím về trồng tại địa phương, anh cho biết năng suất và giá trị cao gấp 3-4 lần so với giống chanh truyền thống đang trồng tại địa phương. Anh Nguyễn Thanh Phong chia sẻ: bản thân thường xuyên đi nhiều nơi tại nhiều địa phương để tìm giống cây trồng phù hợp với điều kiện địa phương, sau chuyến đi nhà người quen tại huyện Mang Thít, tỉnh Vĩnh Long thấy được hiệu quả kinh tế mà cây chanh đem lại, đây là cây dễ trồng và thời gian thu hoạch ngắn; trái to, cho năng suất vượt trội so với nhiều giống chanh khác; đặc biệt thích nghi tốt với vùng đất mới. Chanh Chùm tàu bông tím (thế hệ mới) được các nhà vườn đánh giá là cây trồng cho năng suất rất cao và thị trường tiêu thụ rộng khắp cả nước. Sau khi đưa về trồng trên diện tích 5000m2 với khoảng 500 gốc được hơn 01 năm tuổi đã cho năng suất bình quân 45-50 kg/cây. Về kỹ thuật chăm sóc cây anh chia sẻ: Khoảng cách trồng thích hợp từ 3x3m, hố trồng rộng từ 60 – 80 cm độ sâu tùy theo điều kiện của đất, lấy đất mặt liếp hoặc đất mương đã khô băm nhỏ rồi trộn hỗn hợp phân chuồng ủ mục, tro trấu và phân lân, một ít thuốc trừ sâu rệp sáp và tuyến trùng rễ, rồi đắp thành mô cao 5 tấc và rộng 5 tấc vuông. Sau khi trồng chúng ta cấm cây cọc kèm theo để giữ cho cây thẳng đứng không bị đổ ngã giúp cây phát triển tốt, tưới nước đều đặn 2 lần/ ngày đồng thời tủ gốc giữ ẩm đặc biệt vào mùa khô. Khi cây chanh cao tầm 1m phải tiến hành cắt tỉa tạo tán, cắt bỏ những cành rậm rạp sát gốc, cành trong tán, những cành nhỏ, khô, cành vượt để tạo độ thông thoáng cho cây, hạn chế sâu bệnh. Trong quá trình sinh trưởng và phát triển của cây sẽ gặp các loại côn trùng gây hại như: Bọ xít, rầy, rệp, sâu vẽ bùa, nhện trắng; sâu đục thân, đục cành,…. Một số bệnh hại như: bệnh đốm đen, loét, ghẻ, đốm trắng,… Với các giống chanh truyền thống hiện nay có giá khoảng 4.000-5.000 đồng/kg (mùa mưa) và 22.000-25.000 đồng/kg (mùa nghịch), nhưng giá chanh Chùm tàu bông tím luôn đứng ở mức 10.000-30.000 đồng/kg. Ưu điểm của giống chanh Chùm tàu là do cây được lai tạo từ F1 nên có sức sống tốt và ổn định được các đặc điểm của giống chanh bông tím truyền thống (mùi thơm, thịt chanh trắng trong…). Hiện nay nhu cầu thị trường đang tiêu thụ chanh Chùm tàu bông tím đang phát triển; nhà vườn Nguyễn Thanh Phong còn chiết nhánh bán cho các nhà vườn trong và ngoài xã. Anh cho biết: Với năng suất trái đối với cây chanh dưới 02 năm tuổi đạt khoảng 04-4,5 tấn/1.000m2 (100 cây/1.000m2), khi cây từ 02 năm tuổi trở lên cho năng suất ổn định 07-08 tấn trái. Với hiệu quả của cây chanh Chùm tàu mang lại, nên nhiều nhà vườn đã đến đặt mua nhánh, trong năm nay anh đã cung cấp ra ngoài hơn 5.000 nhánh chanh giống. Từ hiệu quả của cây chanh Chùm tàu bông tím, gia đình tiếp tục trồng mở rộng thêm và dự kiến sẽ cung cấp giống cũng như hỗ trợ kỹ thuật cho bà con tại địa phương nhân rộng mô hình sản xuất chuyển đổi đất sản xuất kém hiệu quả góp phần tăng thu nhập cho bà con nông dân.
    Mô hình trồng cây sen lấy ngó kết hợp nuôi cá đồng mang lại hiệu quả kinh tế bền vững cho người dân
    Hiện nay có rất nhiều mô hình trồng trọt và chăn nuôi mang lại hiệu quả kinh tế ổn định cho người dân. Đặc biệt, tại Ấp Phú Hòa, Xã Long Đức, TP.Trà Vinh có hộ chị Nguyễn Thị Kim Anh đã tạo ra sự kết hợp rất tuyệt với giữa trồng hoa sen và nuôi cá đồng trên phạm vi ao hồ của gia đình. Trước đây gia đình chị Kim Anh sử dụng ao hồ chủ yếu để nuôi cá tai tượng nhưng do gia đình chị chưa đủ kinh nghiệm nên cá bị bệnh dẫn đến thua lỗ và chị để ao trống cho cá vào tự nhiên nên không mang lại nhiều hiệu quả kinh tế cho gia đình. Qua chia sẽ của chị Kim Anh thì được biết là trong một lần gia đình chị đi du lịch tại Đồng Tháp thấy hoa sen nở rất đẹp nên chị mới hỏi thăm quản lý khu du lịch về cách chăm sóc cũng như cách trồng hoa sen, về nhà chị cũng tìm hiểu thêm về giống cây sen, cách trồng sen,... trên những cuốn sách, internet.Từ những gì chị tìm hiểu thì chị nhận thấy mô hình này dễ trồng lại tốn ít chi phí, công chăm sóc và đặc biệt là ít bị sâu bệnh, không cần sử dụng phân hóa học, thích ứng với môi trường và có tính lọc nước. Chị bắt đầu lên kế hoạch trồng hoa sen và chọn giống cây tốt, sạch bệnh và mua từ chỗ bán giống cây trồng có uy tín Sau khi trồng hoa sen phát triển tốt chị mới bắt đầu cho cá đồng thiên nhiên tự vào ao và sinh sản trong ao để tăng sản lượng. Chị trồng hoa sen chủ yếu để thu hoạch ngó sen và lá sen. Vì ngó sen đang là một trong những món ăn được sử dụng nhiều trong các dịp đám tiệc, các quán ăn và nhà hàng tại các tỉnh miền tây. Còn lá sen được sử dụng trong các nhà hàng, quán ăn lớn, nhỏ, vỉa hè chủ yếu để trang trí và gói đồ ăn như món xôi,..để đảm bảo sức khỏe. Ngoài ra khi thực hiện mô hình này chị Thu cảm thấy rất hài lòng vì hoa sen là loại cây có tính lọc nước và nguồn nước trong hồ rất sạch, còn cá đồng sẽ ăn những tạp chất trong ao hồ để ao hồ sạch và đẹp hơn. Diện tích ao hồ của chị Kim Anh hơn 6000m2 với diện tích này chị thu hoạch được 30 - 50 kg ngó sen/đợt. Giá dao động từ 50.000 - 75.000 đồng/kg. Lợi nhuận trên 10.000.000 đồng/tháng. Sau khi trồng khoảng 3 tháng có thể thu hoạch được ngó sen và thời gian thu hoạch thường cách nhau 1 - 2 ngày kéo dài từ 5 - 8 nămCá đồng được nuôi dưới ao sen sẽ có nguồn thức ăn vô cùng phong phú nên cá rất mau lớn. Thịt cá săn chắc rất ngon và vị ngọt hơn các loại cá được nuôi trông hồ công nghiệp. Đồng thời lượng cá này cũng mang lại nguồn lợi hấp dẫn trên 15.000.000 đồng/năm. Qua sự kết hợp tuyệt với của mô hình trồng cây sen lấy ngó kết hợp với nuôi cá đồng đã đưa nguồn kinh tế của gia đình chị lên mức thu nhập khá. Chị còn chia sẽ cách trồng cho các hộ xung quanh để cùng nhau phát triển kinh tế ổn định thu nhập gia đình.
    Mô hình nấu đậu phộng mang lại thu nhập ổn định
    Tại Khóm 5, Phường 8, có hộ bà Trương Thị Trân có thực hiện mô hình sinh kế nấu đậu phộng đem lại hiệu quả kinh tế ổn định.Hàng ngày, bà mua đậu phộng từ vườn với số lượng bình quân khoảng 50kg với giá khoảng 18.000đ/kg và nấu tại nhà bằng bếp củi. Sau đó, các tiểu thương, hộ bán hàng rong sẽ đến mua thành phẩm để đem ra chợ bán với mức giá khoảng 30.000đ/kg. Nhờ làm nghề lâu năm nên hộ bà có được nguồn cung nguyên liệu tốt vối giá rẻ và đầu ra ổn định. Sau khi trừ các chi phí thì bình quân hàng tháng hộ bà lời được khoảng 7 triệu đồng. 
    Nhân rộng các mô hình sinh kế và liên kết tiêu thụ sản phẩm.
    Dự án “xây dựng năng lực cho cộng đồng nhằm ứng phó với thiên tai” giai đoạn 2 (tháng 8/2019 - 7/2022) do tổ chức Bánh mỳ cho thế giới (BfdW) và tổ chức ActionAid Việt Nam (AAV) tài trợ đã mang lại nhiều hiệu quả và thành công nhất định cho cộng đồng và chính quyền địa phương thành phố Trà Vinh nói chung và phường 9 nói riêng trong việc nâng cao nhận thức và thay đổi hành vi để thích ứng cao với thiên tai và biến đổi khí hậu (BĐKH). Để tạo lan tỏa mạnh và có đủ điều kiện để vận động chính sách, các quy định mới được ban hành... nhằm ứng phó và thích ứng với thiên tai và BĐKH, Ban Quản lý Chương trình hỗ trợ phát triển thành phố Trà Vinh đề xuất vận động ngân sách Nhà nước nhân rộng các mô hình sinh kế bền vững có khả năng chống chịu với BĐKH và các thực tiễn tốt. Nổi bật mô hình trồng nấm bào ngư của bà Thạch Thị Sa Bane, ở Khóm 10, Phường 9, thành phố Trà Vinh là một trong những mô hình thực hiện thành công. Bà Bane cho biết: tham gia thực hiện mô hình từ tháng 7/2022 đến nay, gia đình bà được dự án hỗ trợ 2.000 bịch nấm bào ngư giống, trong đó bà đối ứng trên 10 triệu đồng xây dựng nhà trại trồng nấm bào ngư. Sau 1,5 tháng, nấm bắt đầu cho thu hoạch khoảng 70 - 80kg/lần, giá bán 45.000 đồng/kg. Trước khi thu hoạch, bà mở nấp đập nấm, 04 ngày sau tiến hành thu hoạch. Khi thu hoạch xong bà vệ sinh và đậy nấp bịch nấm lại đến khoảng 01 tuần sau tiến hành thu hoạch tiếp. Đến nay đã thu hoạch được 04 lần. Theo cán bộ kỹ thuật, chu kỳ nấm trồng thu hoạch khoảng 07 lần kết thúc. Phụ phẩm nấm bào ngư sẽ ủ lại làm nấm rơm. Hay mô hình nuôi lươn của nông dân Thái Rên, khóm 4, phường 9 được dự án tài trợ 2.500 con giống. Sau 10 tháng nuôi đã thu hoạch với sản lượng 380kg, giá bán 120.000 đồng/kg, lợi nhuận 30 triệu đồng. Theo ông Rên chia sẻ, phần lớn thức ăn của lươn mua ngoài tỉnh nên chi phí khá cao, nhưng đầu ra sản phẩm lươn thương phẩm có giá trị trên thị trường. Để mô hình này mang lại hiệu quả bền vững cho người dân, các cấp, các ngành và địa phương cần tạo mối liên kết hợp tác đầu ra để nông dân an tâm sản xuất khi nhân rộng mô hình. Theo bà Nguyễn Thị Ngọc Nhi, Phó Chủ tịch UBND thành phố, Trưởng Ban Quản lý Chương trình hỗ trợ phát triển thành phố Trà Vinh, dự án triển khai trong thời gian 02 năm với 68 mô hình sinh kế: trồng nấm bào ngư, nuôi lươn, nuôi ốc bươu đen, nuôi ếch tập trung ở Phường 8, Phường 9 và xã Long Đức, thành phố Trà Vinh. Các mô hình này tạo sinh kế lớn, đặc biệt là người nghèo, đồng bào Khmer, ưu tiên hộ nữ làm chủ hộ và người yếu thế trong xã hội. Qua đánh giá, mô hình nuôi ốc bươu đen có chi phí đầu tư thấp, dễ nuôi và phù hợp với điều kiện tự nhiên vùng triển khai dự án. Để tiếp tục duy trì và nhân rộng mô hình này cần tổ chức các chuyến tham quan vùng nuôi lớn, tọa đàm liên kết chia sẻ kinh nghiệm nuôi, tăng cường cập nhật kiến thức mới. Còn mô hình nuôi lươn nếu kết hợp kinh nghiệm và kỹ thuật mới trong việc nuôi và chăm sóc khá thuận lợi. Mô hình trồng nấm cần hỗ trợ nhiều hơn trong khâu thiết kế, chăm sóc và thu hoạch. Các mô hình của dự án hiện nay chưa có liên kết, phần lớn sản phẩm của các mô hình tiêu thụ tại chợ địa phương. Thời gian tới, thành phố tập trung liên kết theo chuỗi giá trị, sản xuất với số lượng và chất lượng theo nhu cầu có ký kết hợp đồng đầu vào, đầu ra và xây dựng phương án đánh giá rủi ro cho từng mô hình. Đồng thời nhân rộng các mô hình theo thứ tự ưu tiên: mô hình nuôi ốc bươu đen; nuôi lươn; nuôi ếch; trồng nấm bào ngư. Tuy nhiên, để nhân rộng mô hình nuôi ếch cần xây dựng phương án đề phòng bệnh phổi, bệnh về ký sinh trùng trên da và có giải pháp hạn chế mưa lùa vào mùa mưa. Nắng nóng và nhiệt độ cao hầu như điều tác động đến tất cả các mô hình, do đó cần có giải pháp giảm nhiệt độ theo hướng sinh thái những vật dụng sẵn có như thả bèo tai tượng để thực hiện mô hình nuôi ốc; dùng lá dừa che nắng mưa để nuôi ếch; dùng nhà trại bằng lá để trồng nấm bào ngư nhằm ổn định nhiệt độ trồng và tránh gió lùa. Ngoài ra, cần tập huấn hỗ trợ kỹ thuật tại mô hình trong những vụ đầu triển khai, hướng dẫn cách theo dõi thu thập và phân tích những hiện tượng bất thường trong mô hình. Ghi chép nhật ký sản xuất để rút ra kinh nghiệm, từ đó có giải pháp khắc phục rủi ro thiệt hại; hỗ trợ liên kết đầu vào đầu ra bền vững. Hình thành vùng nguyên liệu làng nghề tập trung tránh dàn trải và hướng đến sản phẩm OCOP cho địa phương. Các sản phẩm có thể hướng đến như ốc bươu đen gác bếp, ốc bươu ướp sa tế; chả ốc bươu; dồi ốc; nấm tươi hút chân không, nấm bào ngư sấy khô, combo lẩu nấm; lươn thịt VietGAP; ếch thịt VietGap; đùi ếch hút chân không, chà bông ếch, chả ếch… Bên cạnh đó, cần hỗ trợ thiết kế nhãn mác, bao bì công nghiệp, truy xuất nguồn gốc và bảo hộ trí tuệ cho các sản phẩm trên khi sản xuất thành công. Các đối tượng hộ nghèo, hộ cận nghèo, hộ mới thoát nghèo và hộ nữ làm chủ hộ, hộ đồng bào Khmer có điều kiện kinh tế còn khó khăn. Do đó, về vốn đối ứng còn gặp nhiều hạn chế, mà không đối ứng theo thiết kế dự án sẽ khó tiếp cận và khả năng thành công cao. Vì vậy, Ban Quản lý Chương trình hỗ trợ phát triển thành phố mong tiếp cận chính sách tín dụng ưu đãi để đầu tư phần đối ứng cho mô hình được hiệu quả.
    Mô hình nuôi ếch nhà lưới do dự án act!onaid hỗ trợ cho người dân ở khoam 3 phường 9 tp Trà Vinh
    Vì mưa lớn kéo dài gây tình trạng ngặp úng lúa, hoa màu thất thu nên các hộ dân ở khóm 3 phường 9 tp Trà Vinh thấy rằng nên chuyển đổi qua một mô hình khác để kiếm lời qua được sự đó quan tâm của chính quyền ban quản dự lý dự án thành phố trà vinh đã tư vấn hướng cho các hộ dân bên sông được tập huấn về mô hình nuôi ếch nhà lưới thích nghi với điều kiện mua dầm hiện nay, người dân rất phấn khởi khi được dự án act!onaid hỗ trợ về kỹ thuật, con giống ( 2.500 con giống), vèo, bạc…người dân chỉ bỏ công với tiền thức ăn để nuôi vì thế rất đem lại lợi nhuận rất cao cho hộ dân đang thất bát về lúa, hoa màu qua được người dân cho biết nuôi ếch rất dễ kiếm lời thời gian thu hoạch là 2,5 đến 3 tháng là có thể thu hoạch được cũng cho biết là khi thu mua vào được giá 40.000đ đến 45.000đ / kg lợi nhuận khoảng 16 triệu đồng chưa trừ chi phí thức ăn tiền thức ăn 01 tháng ăn 02 bao 01 bao khoảng 400.000đ. Các hộ cho biết đầu ra thì chỗ bán ếch giống bao thu vào nên người dân rất yên tâm thực hiện chuyển đổi sang nuôi ếch, các hộ dân cho biết mô hình nuôi ếch này rất thiết thực người dân chỉ đầu tư vốn thức ăn còn các chi phí còn lại được dự án hỗ trợ bà con rất phấn khởi và cảm ơn dự án.